Jharkhand Board Class 7TH Sanskrit Notes | गौरवं संस्कृतं
JAC Board Solution For Class 7TH Sanskrit Chapter 1
श्लोकार्थ
1. रोचक संस्कृतं शोभनं संस्कृतम्
पावनं संस्कृतं पावकं संस्कृतम् ।
गौरवं संस्कृतं सुन्दरं संस्कृतम्
भासते भारते संस्कृतं संस्कृतम् ।।
अर्थ : रुचिकर सुन्दर और पवित्र करनेवाली गौरव को बढ़ानेवाली
संस्कृत भारत में प्रकाशित हो।
2. वाचन संस्कृतं पाठन संस्कृतम्
ज्ञापनं संस्कृतं श्रावणं संस्कृतम्।
चिन्तनं संस्कृतं वर्तनं संस्कृतम्
भारते भारतं संस्कृतं संस्कृतम् ।।
अर्थ : बोली तथा पढ़ना, जानकारी देनेवाली सुनने और सुनानेवाली,
विचार और व्यवहार करने वाली संस्कृत भारत में प्रकाशित हो।
3. संस्कृतिः संस्कृतं प्रकृतिः संस्कृतम्
तारकं संस्कृतं पालक संस्कृतम् ।
जीवनं संस्कृतं सद्गतिः संस्कृतम्
मामक संस्कृतं तावकं संस्कृतम् ।
अर्थ : संस्कार युक्त, प्राकृतिक पूर्ण तारण और पालन करनेवाला, जीवन
और सद्गति देनेवाला मेरा और तुम्हारा संस्कृत भारत में प्रकाशित हो।
4. लालनं संस्कृतं पालनं संस्कृतम्
क्रीडनं संस्कृतं कूर्दनं संस्कृतम् ।
बालकेभ्यः सदा रोचते संस्कृतम्
संस्कृतस्य प्रतापेन मे भारतम् ।।
अर्थ : लालन और पालन, खेल-कूद बालकों को हमेशा अच्छी
लगनेवाली, संस्कृत के प्रभाव से मेरा भारत प्रकाशित हो।
अभ्यासः
प्रश्न संख्या 1,2 और 3 शब्दार्थ एवं उच्चारण है।
4. श्लोकांशेषु रिक्तस्थानानि पूरयत ―
(क) ................ संस्कृतं शोभनं संस्कृतम् ।
(ख) भासते ...............…. संस्कृतं संस्कृतम् ।
(ग) संस्कृतिः संस्कृतं प्रकृतिः .................।
(घ) क्रीडनं संस्कृतं ................. संस्कृतम् ।
(ङ)...................... सदा रोचते संस्कृतम् ।
उत्तर―(क) रोचक (ख) भारते (ग) संस्कृतम् घ) कूर्दनम्
(ङ) बालकेभ्यः
5. मञ्जूषातः पदानि चित्वा विलोमपदानि लिखत―
अशोभनम् कुरूपम् मरणम् अपवित्रम् दुर्गतिः अपालनम्
यथा– शोभनम् अशोभनम्
(क) पावनम् ..............
(ख) सद्गतिः ..............
(ग) सुन्दरम् ..............
(घ) जीवनम् ..............
(ङ) पालनम् ..…..........
उत्तर― (क) पावनम् अपवित्रम्
(ख) सद्गतिः दुर्गतिः
(ग) सुन्दरम् कुरूपम्
(घ) जीवनम् मरणम्
(ङ) पालनम् अपालनम्
6. मञ्जूषातः पदानि चित्वा समानार्थक पदानि लिखत―
पवित्रम् प्रकाशते शोभनम् पोषकम् मम तव
यथा― सुन्दरम् ..................
(क) भासते .................
(ख) पावनम् ..................
(ग) पालकम् .................
(घ) मामकम् ................
(ङ) तावकम् ................
उत्तर― (क) भासते प्रकाशते
(ख) पावनम् पवित्रम्
(ग) पालकम् पोषकम्
(घ) मामकम् मम
(ङ) तावकम् तव
7. श्लोकांशान् मेलयत―
अ आ
यथा― पावनं संस्कृत पावकं संस्कृतम्
जीवनं संस्कृतं ......................
ज्ञापन संस्कृतं ..........….….....
क्रीडनं संस्कृतं ......................
बालकेभ्यः सदा ......................
उत्तर―जीवनं संस्कृतं सद्गति संस्कृतम्
ज्ञापनं संस्कृतं श्रावणं संस्कृतम्
क्रीडनं संस्कृतं कूर्दनं संस्कृतम्
बालकेभ्यः सदा रोचते संस्कृतम्
■■